طالعه برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی جو در شرایط خوگیری به سرما

به منظور بررسی برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی جو در شرایط خوگیری به سرما و تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های جو از لحاظ تحمل سرما و یخ زدگی، 20 ژنوتیپ جو در 3 تکرار در مزرعه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و در گلخانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس، تنوع قابل ملاحظه ای را از نظر بقای زمستانه، تحمل یخ زدگی و دیگر صفات اندازه گیری شده بین ژنوتیپ ها نشان داد. همچنین، اثر متقابل ژنوتیپ در خوگیری در صفات فیزیولوژیک از جمله کلروفیل a، قندهای محلول و پرولین معنی دار بود. نتایج به دست آمده نشان دهنده وجود یک روند کاهشی در میزان کلروفیل و روند افزایشی در میزان پرولین و قندهای محلول در طی دوره خوگیری بود. از نظر درصد زنده مانی در سردخانه و مزرعه (fsi) بین ژنوتیپ-ها اختلاف معنی دار وجود داشت. رقم ماکویی با بیشترین درصد زنده مانی در مزرعه اختلاف معنی داری با بقیه ارقام نشان داد. این رقم همراه با ارقام سهند، قره آرپا و و ژنوتیپ dari-friz88-a11 بیشرین درصد زنده مانی را در سردخانه داشتند. در تجزیه خوشه ای که برای صفات مورد مطالعه در مزرعه انجام شد، ارقام دشت و ماکویی در یک گروه قرار گرفتند و بیشترین درصد زنده مانی (fsi) را داشتند و ژنوتیپ های dari-friz88-a5، dari-friz88-a4و dari-friz88-a6، fsi پایین تری داشته و حساس به سرما بودند. بین درصد زنده مانی در سردخانه و fsi با صفات وزن دانه، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در مزرعه همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده گردید. در صفت نشت یونی با صفات طول برگ پرچم، طول پدانکل و وزن کاه همبستگی مثبت و معنی دار مشاهده شد. در تجزیه خوشه ای برای صفات مورد مطالعه در گلخانه در شرایط بدون خوگیری گروه اول شامل ژنوتیپ های dari-friz88-a6، dari-friz88-a1، dari-friz88-a2، dari-friz88-a11و ارقام قره آرپا، ماکویی و آبیدر بود که از نظر صفات کلروفیلa، پرولین و قندهای محلول بیشترین میانگین داشتند.گروه چهارم شامل ژنوتیپ های dari-friz88-a5، dari-friz88-a8، dari-friz88-a17 و لیسیوی با میانگین کمتر برای اکثر صفات بودند. در تجزیه خوشه ای براساس صفات اندازه گیری شده بعد از خوگیری شامل رقم ماکویی در گروه مجزایی قرار گرفت که نشت یونی و محتوای نسبی آب پایین تر و درصد زنده مانی، کارتنوئید، کلروفیل a و پرولین بیشتری نسبت به گروه های دیگر داشت. در مجموع رقم ماکویی متحمل ترین رقم به سرما بود و در مرحله بعدی ارقامی مانند قره آرپا، دایتون، سهند و ژنوتیپ dari-friz88-a11 قرار گرفتند. در مقابل لاین های dari-friz88-a3، dari-friz88-a4 و dari-friz88-a5 حساس ترین لاین ها به سرما بودند.